چراغ سیالتیک یا چراغ جراحی، یک منبع نور قدرتمند و بدون سایه است که در اتاق عمل برای روشن‌کردن دقیق محل جراحی به‌کار می‌رود. این چراغ باید نوری یکنواخت، بدون درخشش اضافی و با حداقل تولید گرما فراهم کند تا تیم جراحی با دقت بالا بتوانند عمل را انجام دهند.

نام این چراغ از واژه‌ی انگلیسی “Ceiling” گرفته شده که اشاره به نصب آن بر روی سقف دارد. برخی مدل‌ها نیز به صورت دیواری یا پرتابل طراحی می‌شوند.

⸻

عملکرد این چراغ بر پایه‌ی چند اصل مهم است:

•تولید نور متمرکز با زاویه قابل تنظیم

•حذف سایه‌ها با استفاده از چند منبع نور هم‌زمان

•بازتاب نور به گونه‌ای که هیچ تابش زننده‌ای در چشم پزشک ایجاد نشود

•حفظ رنگ واقعی بافت‌ها برای تصمیم‌گیری دقیق جراح

⸻

1.لامپ‌ها (اغلب LED یا هالوژن)

2.بازوهای متحرک و بازوی مفصلی (برای تنظیم موقعیت)

3.سیستم کنترل روشنایی (دیمر یا کنترل پنل)

4.عدسی‌های نوری (لنز متمرکزکننده نور)

5.سیستم تهویه داخلی (برای خنک‌سازی)

⸻

بسته به مدل، نوع منبع نور و برند، ولتاژ مورد نیاز چراغ سیالتیک متفاوت است. ولی به‌طور معمول:

•چراغ‌های هالوژنی: بین ۲۴ تا ۲۲۰ ولت

•چراغ‌های LED جدید: معمولاً با ولتاژ پایین‌تر (۲۴ یا ۴۸ ولت DC) کار می‌کنند که با ترانسفورماتور تغذیه می‌شوند.

•مدل‌های پیشرفته: مجهز به باتری داخلی و قابلیت عملکرد در زمان قطع برق (UPS داخلی)

⸻

یکی از بزرگ‌ترین مزایای چراغ سیالتیک LED نسبت به مدل‌های قدیمی هالوژن، طول عمر بیشتر آن است:

نوع لامپ طول عمر تقریبی

هالوژن ۱,۰۰۰ تا ۲,۰۰۰ ساعت

LED تا ۴۰,۰۰۰ الی ۶۰,۰۰۰ ساعت

این مسئله باعث کاهش هزینه نگهداری و زمان خرابی می‌شود.

⸻

یکی از چالش‌های بزرگ در چراغ‌های سیالتیک، گرمای تابشی به ناحیه عمل است.

•مدل‌های هالوژن: تولید گرمای بیشتر، نیاز به فیلترهای حرارتی

•مدل‌های LED: گرمای بسیار کمتر، مصرف انرژی پایین‌تر

گرمای زیاد می‌تواند باعث خشک شدن بافت جراحی یا حتی ناراحتی جراح شود. به همین دلیل چراغ‌های LED برتری قابل‌توجهی دارند.

⸻

برخی از معتبرترین برندهای جهانی در زمینه تولید چراغ‌های جراحی:

1.Dräger (آلمان)

2.Maquet – Getinge Group (سوئد)

3.Trumpf Medical (آلمان)

4.Stryker (آمریکا)

5.Skytron (آمریکا)

6.Martin RLS (آلمان) ←

7.Mindray (چین)

8.Ayzon Medical (ترکیه و ایران)

برخی شرکت‌های ایرانی نیز مونتاژ یا تولید چراغ سیالتیک را انجام می‌دهند.

⸻

در کار با چراغ‌های سیالتیک، ممکن است با مشکلاتی مواجه شویم:

1.ایجاد سایه‌های ناخواسته ← در صورت خراب شدن یکی از لامپ‌ها یا شکستگی لنز

2.خاموش شدن ناگهانی ← مشکل در سیستم تغذیه یا باتری اضطراری

3.گرمای بیش از حد ← در مدل‌های قدیمی یا فیلتر معیوب

4.روشن نشدن با تنظیم‌کننده‌ها ← خرابی دیمر یا مدار کنترلی

5.لرزش یا جابجایی بازوها ← فرسودگی مفصل‌های مکانیکی

6.تغییر در رنگ نور (Color Rendering Index پایین) ← باعث خطای جراحی می‌شود

⸻

برای ارزیابی کیفیت یک چراغ جراحی، چند واحد استاندارد وجود دارد:

شاخص واحد توضیح

شدت روشنایی لوکس (Lux) مقدار نوری که به سطح عمل می‌تابد (معمولاً ۱۰۰,۰۰۰ لوکس یا بیشتر)

دمای رنگ نور کلوین (Kelvin) باید بین ۴,۰۰۰ تا ۵,۰۰۰ K باشد (نزدیک به نور روز)

شاخص نمود رنگ (CRI) عددی بین ۰ تا ۱۰۰ هرچه بالاتر باشد، تشخیص رنگ دقیق‌تر خواهد بود (CRI بالای ۹۰ عالی است)

اندازه میدان نور میلی‌متر قطر دایره نوری روی بدن (مثلاً ۱۸۰ تا ۲۵۰ mm)

عمق نفوذ نور میلی‌متر عمقی که نور به بافت می‌رسد بدون افت کیفیت

⸻

چراغ سیالتیک یکی از کلیدی‌ترین تجهیزات در اتاق عمل است که مستقیماً بر دقت، ایمنی و موفقیت عمل جراحی تأثیر می‌گذارد. مدل‌های LED مدرن با مصرف انرژی پایین، نور پایدار، و طول عمر بالا جایگزین مدل‌های قدیمی‌تر شده‌اند. آشنایی با شاخص‌های فنی مانند شدت نور، CRI و ولتاژ، در انتخاب مناسب این چراغ حیاتی است.

⸻